ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ NEDİR?
Organize Sanayi Bölgeleri, sanayinin uygun olduğu bölgelerin yapılanmasını sağlamak, çarpıklaşan sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak ve sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacı ile mal ve hizmet üretim bölgelerini ifade eder. Organize Sanayi Bölgeleri, sınırları belirlenmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dahilinde gerekli idari, sosyal ve teknik altyapı alanlarının imalat ve tamirat, ticaret, eğitim ve sağlık alanları, teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulmakta ve kanun hükümlerine göre işletilmektedir.
İkinci Dünya Savaşı ile başlayan dönemde, Organize Sanayi Bölgeleri bir devlet yatırımı olarak görülmeye başlanmış, gelişmekte olan ülkelerde küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin geliştirilmesine hizmet eder bir biçimde düzenlenmiştir. Ancak, geç sanayileşen ülkelerde organize sanayi bölgesi uygulamalarını görmek için 1950'li yıllara kadar uzanmak gerekmektedir.
Organize sanayi bölgelerinin İngiltere' deki uygulamalarındaki en önemli amaç; geri kalmış bölgelerde işsizliği azaltmaktır. Söz konusu uygulamalar 2. Dünya Savaşı’ndan sonra yaygınlaşmıştır. İngiliz ekonomisinin çöktüğü 1929 yılında, bunalımdan en çok etkilenen kömür, çelik ve gemi inşa sanayilerinden açıkta kalan iş gücü gelişmiş sanayi merkezlerine akmıştır. Belli bölgelerin göç nedeniyle aşırı nüfus kaybına uğramasının önüne geçmek için 1936 yılında devlet "Özel Gelişme Alanları ve İlerleme Yasası" çıkartmıştır. Bu yasa çerçevesinde alınan önlemler sayesinde 1936-1938 yılları arasında İskoçya' da ve Galler' de altı adet sanayi bölgesi kurulmuştur.
OSB' LERİN KURULUŞ AMAÇLARI
4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu'nun uygulama usul ve esaslarını belirlemek üzere hazırlanan Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği 01.04.2002 tarihli ve 24713 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. İyileştirme amacıyla yapılan değişiklikler doğrultusunda yeniden hazırlanan Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği 02.02.2019 tarihli ve 30674 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Özetle; Organize Sanayi Bölgeleri, bölgesel dengesizliklerin giderilmesinde, toplanma ekonomilerinin yaratılmasında, çevre koruma önlemlerinin yaygınlaştırılmasında rasyonel bir araçtır. Bu bağlamda OSB’lerin kuruluş aşamasında uygun yer seçimi, sadece firmalar açısından değil; ekonomik kalkınma, bölgesel dengesizlikler, kentleşme ve çevre koruma faktörleri ve çeşitli parametreler dikkate alınarak ulusal düzeyde yapılır. OSB’ler taşıdığı bu özellikleri ile de gelişmekte olan ülkeler açısından kayda değer önem taşır.